सुख्खिमदा किरावाचि कि किरावा य़ङ

 

    

प्रभात सिवाहाङ राइ

सुख्खिम (सिक्किम) भारताओ झारादाङ्का अचित्को सेम्योग्मि, खान्नुमि नाचुङ्खा लुङ्वाङ याआङ । ओ सुख्खिम सन् १९७५ बुदातारि उक हेन्कोप याआङानालो सन् १९७५ मइ १६ ओ लेनदाङ्का विदिवत भारताओ ११ वा लुङ्वाङ लिसाओ याआङ ।

सुक्खिमओ कोम (क्षेत्रफल) २ भोम ८ बोम कि १८ वर्गमाइल याआङ्नालो ओ ७० माइल बेङ्वाहोन-युवाहोन ओन्कि ४० माइल बुसुहोन-देङ्सुहोनदा थङाओ याआङ । ओ लुङ्वाङओ सिन्चोम बुसुहोन लिप भुटान, देङसिहोन लिप नेपाला, बेङ्वाहोन लिप चिना ओन्कि युवाहोन लिप नोक्चिया लुङ्वाङ पस्चिम बङ्गाल सुत्दा टुआओ याआङ ।

सुख्खिमओ मनाभुङ खिप्खाला (जनसङ्ख्या) ६ सुपि ४० भोम कापाङ याआङ्नालो ओदा ८०% नेपालि ङायुवाओ युङ्कावाचिओ युङ्खाम याआङ । ओवात्‍निङा ओदाओ झारा मनाभुङ खिप्खालाओ २०% किरावा राइचिओ मनाभुङ खिप्खाला याआङ । ओ २०% निओ १ सुपि २८ भोम किरावा राइचिदाङ्का सुख्खिमदा युङमा लियाङओ याआङ । ओवात्‍नि सुख्खिमदा झारादाङका बड्ढे किरावा राइचिओ मनाभुङ खिप्खाला याआङ ।

सिक्किमओ लावाछाप

सुख्खिमदा झारा ओचिओ किरावा रावा-पाछाचिदाङका युङमा लियाङओ याआङ्नालो ओदाओ किरावा राइचिदाङका बान्तावा यदा झारादाङ्का बड्ढे हान्मा लिओ याआङ ।

ओसाआङा नङ ओ दुम खाङ्याङ्साङा ओदाओ झाराङा यङ्तायाभुङमिचि नङ तायामिचि रादा चुङ्हाङमा मुयाङ्सा ओ यङओ सिरिम्मा-एतामा खाङमा देङदा ओ बान्तावा यङ्ङा सुख्खिमओ झारा किरावा राइचिओ टुप्ला यङ (Lingua Franca) अछङ मुमा लिसाओ याआङा ।

ओ दुमङा देङ्दा खाराकि अखिल किरात राइ सङ्घदाङ्काछाङ यङ्चङ (मान्यता) पमा लिसानालो ११९४ दा लुङ्वाङदा सायामि पवन चाम्लिङओ अबुसुटाङदा लुङ्वाङ हाङ तामा लिसा । ओ लुङ्वाङ हाङ नङ सायामि पवन चाम्लिङदाङका ओ यङ बुदा खात्मा नङ पोयाक्ला मुमा खात्मादा बड्ढेङा खारोङ -काचि) मुमा लिसाओ नालो ओ बान्तावा यङ्ङा हाङला छाप्ला: SLA/94-95/15/34 लोन्याङसा २९ मार्च १९९५ दा लुङ्वामि यङओ यङ्चङ पमा लिसा ।

ओ लेनदाङ्काङा सुख्खिमदाओ झाराक किरावा राइचिओ यङ ओ बान्तावा यङ लिसानालो ओ यङ्दाङ्काङा अनङ फान्टाकि ‘किरात राइ यङ’ लिसाओ याआङ । ओ दुमदा झाराङा किरावाचिदाङका यङ्चङ पमा लिसाचिआओ याआङ ।

(छाप्कामि सिक्किमयाङका लोन्याङओ सिक्किम हेराल्ड-राइ यङओ टोङ्कामि युङ्याङ ।)

बुङ्वाखा ११५ दाङ्का

 

Comments

Popular posts from this blog

Yele Dong and Maghe Sankranti

Mangpas Bijuwa/Nakhong Rai Shamans

The Kirat Khambo Rai of Sikkim, Their Lifestyle and Custom at a Glance